Przejdź do treści
Fundusze Europejskie Rzeczypospolita Polska Unia Europejska Fundusze Europejskie Rzeczypospolita Polska Unia Europejska

Zasoby i kolekcje​

Zintegrowane wirtualne Herbarium Pomorza Herbarium Pomeranicum - Digitalizacja i udostępnienie zbiorów herbariów jednostek akademickich Pomorza poprzez ich połączenie i udostępnienie cyfrowe.​

Zasoby

W zasobach Herbarium Pomeranicum zdeponowane zostały zasoby następujących zielników:​

  • Herbarium Universitatis Gedanensis UGDA (Uniwersytet Gdański)​,
  • Herbarium Slupensis SLTC (Akademia Pomorska w Słupsku)​,
  • Herbarium Stetinense SZUB (Uniwersytet Szczeciński)​,
  • Szczecińska Kolekcja Diatomologiczna SZCZ (Uniwersytet Szczeciński)​.

Herbarium Universitatis Gedanensis UGDA Uniwersytet Gdański​

Zielnik Uniwersytetu Gdańskiego (UGDA) powstał w 1970 roku z inicjatywy profesor Hanny Piotrowskiej. Jej kolekcja dokumentująca florę wyspy Wolin​ i polskiej części wyspy Uznam licząca około 220 000 okazów w tym około 4500 z kolekcji wolińskiej jest do dziś zdeponowana w herbarium.​

Dziś zielnik zgromadził zasoby, które z uwagi na swoją różnorodność podzielono na kilka kolekcji:​

  • Zielnik Roślin Naczyniowych (UGDA), która obejmuje liczny zbiór roślin naczyniowych głównie z obszaru Pomorza, ze szczególnym uwzględnieniem obszaru Słowińskiego i Wolińskiego Parku Narodowego;​
  • Zielnik mszaków (UGDA-B) obejmujący ok. 12 000 okazów, głównie z obszaru Polski Północnej, ze szczególnym uwzględnieniem Pomorza Gdańskiego;​
  • Zielnik porostów (UGDA-L) gromadzący zarówno alegaty krajowe, jak i materiały z całego świata, przede wszystkim okazy z Ameryki Południowej; liczy ok. 60 000 okazów;​
  • Kolekcja prof. D. Szlachetko (UGDA-Orchid), tworzona od wczesnych lat 90 i sukcesywnie włączana do zasobów zielnika, obecnie ok. 10 000 okazów;​
  • Kolekcja próbek materiału genetycznego (UGDA-DNA) obecnie liczy ponad 1 000 rekordów zdeponowanych w postaci tkanek oraz ekstraktów DNA;​
  • Kolekcja preparatów mokrych roślin z rodziny Orchidaceae (UGDA-Liquid), licząca około 10 000 preparatów, w której kwiaty storczykowatych utrwalane w płynach konserwujących;​
  • Oryginalne ryciny, których zbiór liczy około 15 000 kart z roślinami z całego świata jest unikalną w skali świata kolekcją wykonaną podczas kwerend w zielnikach.​

​Zielnik UGDA posiada jako jedna z pięciu polskich instytucji naukowych certyfikat CITES (numer w rejestrze Instytucji Naukowych CITES: PL003).​

Kurator Zielnika mchów i porostów: prof. dr hab. Martin Kukwa (e-mail: martin.kukwa@ug.edu.pl )​

Kurator Kolekcji Roślin Naczyniowych: mgr Katarzyna Wszałek-Rozek (e-mail: katarzyna.wszalek-rozek@ug.edu.pl )

Herbarium Slupensis SLTC​ Akademia Pomorska w Słupsku​

Zielnik istnieje od 1969 r. Stanowi on zbiór ok. 68 000 arkuszy zielnikowych, w tym:​

  • Kolekcja roślin naczyniowych – ponad 55 000 okazów.​
  • Kolekcja grzybów (SLTC-F) – 2 950 okazów.​
  • Kolekcja porostów (SLTC-L) – 11 000 okazów.​

Gromadzono w nim florę naczyniową z terenów Pomorza ze szczególnym uwzględnieniem flory polskich portów morskich (zielnik E. Misiewicza).​
W 1990 roku włączono zbiory porostów (zielnik I. Izydorka). Częścią kolekcji są materiały pochodzące z połowy XIX i początku XX wieku, tzw. zielnik darłowski. 1 500 arkuszy pochodzących z lat 1897-1943 jest autorstwa nauczycieli, pastorów, aptekarzy niemieckich, m.in. Ernsta Holzfussa, Hermanna Krausego, Otto Karla, Alfreda Banniera. Większość tych zbiorów pochodzi z Pomorza, ale również z Sudetów, okolic Świdnicy, Świeradowa Zdroju i Wołowa, a także z Macedonii, Capri i Pompei. Ponadto w zbiorach wyróżnia się zielnik Słowińskiego Parku Narodowego w liczbie 900 alegatów. Stanowi on cenny historyczny dokument o florze naczyniowej tej części Pomorza. Integralną część zbiorów stanowi również zielnik dawnego Ogrodu Botanicznego w Sławnie z przełomu XIX i XX wieku w liczbie 78 kart roślin naczyniowych.​

Kolekcja botaniczna Herbarium posiada w swych zbiorach szereg roślin wymarłych i zagrożonych wyginięciem w skali całego kraju, jak również​
w skali Pomorza – zbiory Karla Friedricha Kohlhoffa i Fritza Römera. Niestety część zbiorów Fritza Römera w postaci alegatów z rodziny Rosaceae przed I wojną światową została wywieziona do Muzeum Ogrodu Botanicznego w Berlinie Dahlem. Ten sam los dotknął zbiory Muzeum w Darłowie, które zostały zaraz po II wojnie światowej wywiezione do Torunia i dzisiaj stanowią część kolekcji TRN – Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.​

Kurator Zielnika: prof. dr. hab. Zbigniew Sobisz (e-mail: zbigniew.sobisz@apsl.edu.pl )

Herbarium Stetinense SZUB Uniwersytet Szczeciński​

Herbarium Stetinense powstało w 2013 r. z inicjatywy prof. dr hab. Adama Zająca, em. prof. Uniwersytetu Jagiellońskiego i prof. dr hab. Agnieszki Popieli z Uniwersytetu Szczecińskiego. W skład herbarium wchodzą kolekcje: zielnik roślin naczyniowych SZUB-VP (ok. 60 tys. okazów), zielnik porostów SZUB-L (5 tys. alegatów), zielnik grzybów SZUB-F (ok. 8 tys. okazów) oraz historyczne zbiory niemieckie (1837-1939).

Herbarium Stetinense jest pierwszym w dziejach Szczecina zielnikiem zarejestrowanym w Index Herbariorum. Pełni funkcje jedynego syntetycznego źródła o zasobach Pomorza Zachodniego w odniesieniu do roślin naczyniowych, grzybów i porostów. Jest ważnym dowodem na obecny i historyczny skład flory i mykobioty, źródłem informacji na temat bioróżnorodności Pomorza Zachodniego, źródłem materiału do badań taksonomicznych, morfologicznych, anatomicznych, ekologicznych itp., źródłem DNA w systematyce molekularnej, a także źródłem odgrywającym ważną rolę w ocenie stopnia zagrożenia podczas opracowywania programów ochrony bioróżnorodności.​

​Szczególnie cenne są zbiory historyczne uczonych niemieckich (np. zbiory niemieckie z XIX, zielnik Baenitza) i polskich uczonych badających Pomorze po 1945r.: zbiory profesorów: Kownasa, Jasnowskiej, Ćwiklińskiego, Ciaciury) a także ważne pod względem taksonomicznym i unikalne w skali kraju opracowane kolekcje naukowe (Carex grupa flava, Elatinaceae, Opegrapha s.l., Rubus). Ponadto kolekcja obejmuje gatunki naczyniowe i grzyby makroskopowe torfowisk Pomorza, porosty kserotermiczne Pomorza, porosty Puszczy Bukowej, Drawieńskiego i Wolińskiego Parku Narodowego, Puszczy Goleniowskiej i Puszczy Wkrzańskiej. Wiele z nich to okazy referencyjne cytowane w publikacjach. Około 80% kolekcji to okazy pochodzące z Pomorza Zachodniego, pozostałe to kolekcje z innych terenów Polski, a także ze Skandynawii (Bornholm, Norwegia), obszaru basenu Morza Śródziemnego (Baleary, Sardynia, Płw. Apeniński, Peloponez) oraz Armenii i Rosji (porosty). Dysponujemy również okazami z wymiany (głównie z Azji południowo-wschodniej).​

Kurator Zielnika: prof. dr. hab. Agnieszka Popiela (e-mail: agnieszka.popiela@usz.edu.pl )

Szczecińska Kolekcja Diatomologiczna SZCZ​ Uniwersytet Szczeciński​

Szczecińska Kolekcja Diatomologiczna funkcjonuje przy Zespole Diatomologicznym Instytutu Nauk o Morzu i Środowisku, Uniwersytetu Szczecińskiego. Założona została w 1996 roku przez prof. Andrzeja Witkowskiego.​

Kolekcja w swych zbiorach posiada próbki i preparaty mikroskopowe okrzemek ze wszystkich kontynentów i z wielu unikatowych środowisk, jak choćby Archipelag Galapagos czy Madagaskar. W Kolekcji znajdują się preparaty typowe, na podstawie których opisano wiele nowych dla nauki gatunków okrzemek, ale także szereg prób, które wciąż czekają na identyfikację, a zawierają liczne, potencjalnie nowe dla nauki gatunki. Łączna ilość zarchiwizowanych preparatów okrzemkowych to około 48 tysięcy. W skład Kolekcji wchodzi też Szczecińska Hodowla Okrzemek (zwana Szczecińską Kolekcją Morskich Okrzemek), której celem jest gromadzenie żywych okazów, głównie słonowodnych gatunków. Obecnie utrzymywanych jest w hodowli około 2000 szczepów. Zdecydowana większość wyizolowanych szczepów to gatunki bentosowe pochodzące ze strefy litoralnej rozmaitych miejsc, w szczególności wybrzeży Oceanu Atlantyckiego i Indyjskiego i ich mórz marginalnych oraz zachodniego Pacyfiku.​

Kurator kolekcji: dr hab. Małgorzata Bąk (e-mail: malgorzata.bak@usz.edu.pl )